W sklepach zoologicznych, supermarketach i drogeriach są sprzedawane tzw. przysmaki dla królików i świnek, które są kolorowe, apetyczne i zapakowane w wesołe ,barwne opakowania. Tym sugeruje się klientowi, że kupuje on dla swojego zwierzaka coś specjalnego, coś szczególnie zdrowego. Tak na prawde nalezy zbadac w jakim stopniu chodzi o zdrowie w snakach i jak bardzo sprzyjaja tym gatunkom zwierzat skladniki zawarte w karmach. Po dokładnym przyjrzeniu się składnikom przysmaki te w dużej części zawierają komponenty , które nie zaliczają się ani do naturalnego, ani do zgodnego z danym gatunkiem spektrum żywienia i przy dłuższym stosowaniu negatywnie oddziaływają na funkcjonowanie jelit.
Vitburger orzechowy.
Źródło zdjęcia: www.psiaki.pl
Problemy z rozwolnieniem oraz inne zaburzenia gastrologiczne u królików i gryzoni są zespołem objawów, które często są poruszane podczas wizyt w przychodni. Zaleca się w pierwszej kolejności zapytać o żywienie i skorygować je. Podczas pytań opiekuna często wychodzi, że to właśnie dzieci, (które same lubią słodycze) chętnie częstują swojego pupilka . Aby tą potrzebę zaspokoić firmy produkujące pokarmy dla zwierząt opracowały szeroką paletę przysmaków dla królików i gryzoni rozprowadzając je na rynek. Uwzględniając anatomiczne i fizjologiczno żywieniowe aspekty tego typu smakołyki dla królików i gryzoni nie są ocenione jako właściwe dla tych zwierząt.
Kolba dla królika z czekoladą.
Źródło zdjęcia: www.happypets.com.pl
1. Anatomiczne i fizjologiczne osobliwości układu trawiennego.
Wszystkie zęby królików i świnek maja otwarte korzenie tzn. rosną przez cale życie.
Zęby szczeki dolnej rosną szybciej niż zęby szczeki górnej. Siekacze w przedniej części powleczone
są twardą warstwą szkliwa, do tego kształt przypominający dłuto i ostrość zębów wzmacniają efekt.
Regularne zużywanie zębów poprzez mielenie grubych struktur włókna w fizjologiczny sposób znajduje
się w równowadze do nieustającego przyrostu zębów.
Jeśli ta równowaga zostanie zachwiana, dochodzi do niewystarczającego zużycia zębów i w wyniku tego
do przerostu zębów. Dostateczne ścieranie zębów jest zagwarantowane tylko wtedy gdy podawane jest
pożywienie o dużej zawartości włókna, do którego potrzebne jest intensywne mielenie zębami trzonowymi
np. siano, trawa jest pokarmem podstawowym , które powinno być uzupełniane różnorodną zielenina
(liśćmi, ziołami, warzywami, owocami).
Żołądek królika i świnki jest jednokomorowy o cienkich ściankach. Ściana żołądka jest zbudowana
z bardzo słabej Tunica muscularis mucosae ( błona mięśniówki śluzówki) dlatego powrotne opróżnienie
go poprzez wymioty nie jest możliwe. Raz spożyte jedzenie musi przejść przez cały układ trawienny.
Króliki i świnki jędzą często , w małych ilościach - około 80 razy dziennie. Dalszy transport zawartości żołądka jest możliwy poprzez kolejne pobranie pożywienia. Przy dużych odstępach pomiędzy posiłkami zwierzęta mogą się przejeść. Jeśli karmione są granulatem istnieje niebezpieczeństwo , ze po dłuższej pauzie bez jedzenia zwierzaki po zjedzeniu granulatu popija go dużą ilością wody, także dojdzie do przepełnienia żołądka. W efekcie może dojść do pęknięcia cienkiej ścianki żołądka, w wyniku tego do zapalenia otrzewnej (peritonitis) i dalszych komplikacji. Raz połknięty pokarm musi przejść przez cały układ pokarmowy i nie może zostać zwymiotowany nawet jeśli miało by to przynieść ulgę.
Wyrostek u królików i świnek jest względnie duży " komora fermentacji ". Flora bakteryjna jelit składa się w przeważającej części z beztlenowców i gram pozytywnych bakterii (ziarenkowce, laktobakterie ) podczas gdy E. coli i Cl. perfringens występują przejściowo. Wysoka ilość tych ostatnio wymienionych bakterii jest zawsze zaliczana do Dysbakteriozy i przeważnie wywołana przez nieprawidłowe żywienie. Specyficzna flora bakteryjna (przede wszystkim laktobakterie) są w stanie rozłożyć celulozę, z tego powstają kwasy tłuszczowe, które są resorbowane i dostarczają królikom i świnkom potrzebna energie. Aby ta fizjologia flory jelit funkcjonowała potrzebuje zasadowego środowiska ph. Przy żywieniu wysoko włóknistym pokarmem jest to zagwarantowane, przy żywieniu produktami o dużej zawartości cukru i skrobi wartość ph spada z 8- 9 na 5 - 6. W wyniku tego dochodzi do wymarcia zasiedlającej fizjologicznej flory jelit i narastaniem nie porządnych bakterii jak np. e. coli , które normalnie w jelitach występują tylko w nieznacznych ilościach .Poza tym w tym odcinku jelit jest wytwarzany tzw. kał nocny, cekotrofy. Jest to pokryty śluzem o kształcie winogron do podłużnego, lśniący wytwór. Ta specyficzna miękka kupka , która stanowi 30 % wydalanego kału , przechodzi przez jelito grube w niezmienionej postaci i jest pobierana przez zwierzęta prosto z odbytu i połykana jest bez gryzienia, często jest to mylone z myciem. Cekotrofy złożone są z bakterii, mukoprotein i witamin, pozostają do 6 godzin w żołądku chronione przez otoczkę śluzu. Zachowane w cekotrofach bakterie dzięki swoim bakteryjnym enzymom są aktywne do czasu aż kwasy żołądkowe je zobojętnią. W końcowym efekcie następuje w żołądku i jelicie cienkim rozpuszczenie otoczki śluzu i następuje trawienie. W ten sposób gatunki tych zwierząt są w stanie z pożywienia bogatego w celulozę , które nie musi zawierać żadnych innych składników jak proteiny, tłuszcze, cukry czy witaminy, istotne dla nich związki odżywcze samemu syntetyzować. Świnki morskie są zdane na codzienne podawanie witaminy C, która występuje bogato w owocach np. w truskawkach, papryce i pomidorach.
2. Spektrum pożywienia w naturalnych warunkach życiowych.
W naturze króliki żywią się trawami, ziołami i liśćmi warzyw, pija wódę w formie rosy podczas
aktywności o zmierzchu i rano gdy rośliny są nią pokryte .
Do spektrum pożywienia królika w naturze nie należą natomiast zboża : pszenica, żyto, jęczmień,
owies i kukurydza, dlatego, ze ziarna są dostępne tylko przez krótki okres i na wysokości powyżej
jednego metra nie są dla królików do zdobycia. Tylko jeśli wiatr zwieje odrobinę ziaren na ziemie
króliki maja dostęp do tego bogatego w skrobie i o malej zawartości celulozy pokarmu i to tylko
w porze roku gdzie ten wysokoenergetyczny pokarm nie stanowi problemu, ponieważ krótko przed zimą
taka rezerwa energii jest niezbędna. Poza tym króliki nie jędzą w naturze żadnych ziaren.
Forma podstawowa naszej świnki morskiej pochodzi od dzikiej świnki Cavia aperea cutleri. Ten gatunek zamieszkuje bogate w trawę wyżyny i stepy Andów do wysokości 4200 m. Trawa And jest bardzo bogata w witaminę C, także ten ekologiczny zakątek jest idealny pod względem żywieniowym dla świnek.
3. Z czego składają się przysmaki dla królików i świnek ?
Smakołyki dla świnek i królików składają się wg informacji na opakowaniu z :
Vitburger warzywny.
Źródło zdjęcia: www.psiaki.pl
4. Podsumowanie.
Pszenica, owies i kukurydza są to najtańsze składniki paszowe na rynku światowym. Są one poddawane obróbce by dobrze wyglądały i atrakcyjnie opakowywane, sprzedawane przez producentów pokarmów dla zwierząt, jako karma dla królików i świnek . Czy to w opakowaniu czy w formie na wagę gdzie z pojedynczych składników korzystający może sam skomponować mieszankę, jest to łatwy do zdobycia pokarm , który nie brudzi podczas karmienia i jest szybko akceptowany przez króliki i świnki. Obydwa gatunki zwierząt są wyposażone w wydajny mechanizm kompensacji swojego układu pokarmowego, gdzie bogate w celulozę części są transportowane z jelita grubego z powrotem do jelita ślepego. Z tego powodu to zbyt kaloryczne i zbyt bogate w skrobie żywienie z początku , obserwując z zewnątrz, bez uszczerbku jest równoważone. Następstwa będą widoczne z biegiem czasu, są to :
Fakt, ze sklepy zoologiczne od kilkudziesięciu lat sprzedają z dużym powodzeniem pokarm dla świnek i królików zawierający ziarna wynika z :
Rożek orzechowy.
Źródło zdjęcia: www.psiaki.pl
Przede wszystkim argumenty za karmami przemawiają do opiekuna, a nie zwierząt. Ten fakt w efekcie końcowym przedstawia nam, ze producenci karm maja sprawdzone chwyty reklamowe , które przemawiają do opiekunów małych zwierząt , ale dla rzeczywistego użytkownika mianowicie dla królików i świnek maja wartość drugorzędną. Tylko tak można uzasadnić sprzedaż zupełnie obcych żywieniowo produktów jak dropsy mleczne czy jogurtowe dla królików i świnek, z reguły bogatych w składniki, których oba gatunki w żadnym wypadku nie potrzebują. Wielka akceptacja tych produktów przez opiekuna bierze się z przekonania, ze mleczne, jogurtowe czy czekoladowe dropsy są dla zwierząt kulinarną przyjemnością tak jak analogiczne przysmaki opiekuna. Cieszy się świadomością w swojej miłości dla czworonoga , że zrobił dla zwierzaka cos dobrego.
Dopiero w ostatnich latach zaangażowani weterynarze i specjaliści od żywienia zaczęli zwracać uwagę na te nieprawidłowości. Od pewnego czasu innowacyjni producenci pokarmów dla zwierząt reklamują karmy nie zawierające zboża i wprowadzają produkty , które dopasowane są do potrzeb tych zwierząt. W połączeniu z fachową i kompetentna poradą dotycząca żywienia jest do rozważenia czy takie karmy należy rozprowadzać w lecznicach, ponieważ oferta pokarmów dla świnek i królików w sklepach zoologicznych w dalszym ciągu nie jest nastawiona na potrzeby tych zwierząt.
tłumaczenie artykułu p. priv. doz. dr med. vet. Birgit Drescher